BAHRİYE ÜÇOK – Tarihçi, siyaset bilimci, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nin ilk kadın akademisyeni, Cumhuriyet Senatosu üyesi (1971-1976), Halkçı Parti'den Ordu milletvekili (1983-1987) ve Sosyaldemokrat Halkçı Parti parti meclis üyesi.
(d. 1919, Trabzon– ö. 6 Ekim 1990, Ankara)
1919'da Trabzon'da doğan Üçok, İstanbul Kandilli Kız Lisesini bitirdi. Yüksek öğrenimini Ankara Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Ortaçağ Türk-İslam Tarihi Bölümünde yaparken aynı zamanda Devlet Konservatuarı Opera bölümüne devam etti ve bu bölümü de bitirdi. Samsun ve Ankara'da on bir yıl süren lise öğretmenliğinden sonra, 1953 yılında Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde Öğretim Üyesi oldu. Bahriye Üçok bu fakültenin ilk kadın öğretim üyesidir.
1954 yılında "İslam Devletlerinde Kadın Hükümdarlarla" adlı teziyle doçentliğe yükseldi. Farsça ve Arapça'yı iyi bilen Üçok, Kur-an'ı Kerim'e bağlı kalarak İslam dinini çağdaş, gerçekçi ve dinin özünde bulunan hoşgörüyle yorumladı. Bu nedenle 1960'lı yıllardan itibaren tehditler almaya başladı ve kendini güvencede hissetmediği için akademik çalışmalarına ara vermek zorunda kaldı.
1971 yılında kontenjandan senatör oldu ve bu gelişmeyle birlikte aktif siyasi yaşama da başlamış oldu. Siyasi tercihini CHP'den yana kullanan Üçok, 1977'de CHP'ye katıldı. 12 Eylül'den sonra açılan Halkçı Parti’nin 1983'de kurucu üyesi oldu. Daha sonra 1984 seçimlerinde de bu partiden Ordu Milletvekili olarak TBMM'ne girdi. 1986'dan itibaren SHP üyesi oldu ve 1990 Eylülünde bu partinin parti meclisi üyesi seçildi.
1989'da televizyonda yapılan bir açık oturumda, "İslamda örtünmenin zorunlu olmadığını" açıklamasından sonra, "İslami Hareket" adlı örgütün yoğun tehditlerini almaya başladı. Tehditlerin ardından, 6 Ekim 1990 günü evine gönderilen kitap paketini kapısının önünde açmaya çalışırken içine yerleştirilen bombanın patlaması sonucu yaşamını yitirdi.
YAPITLARI:
• İslam'dan Dönenler ve Yalancı Peygamberler,
• İslam Devletlerinde Türk Nâibeler ve Kadın Hükümdarlar,
• İslam Tarihi,
• Emeviler - Abbasiler ve Atatürk'ün İzinde Bir Arpa Boyu,
• Ortaçağda Müslümanların Günlük Yaşayışları, Aly Mazahéri (çeviri)
HAKKINDA YAZILAN KİTAPLAR
• Bahriye: Aydınlanma Yolunda Bir Ömür, Elfin tataroğlu, 2019
• Aydınlanma Yürüyüşünde Bahriye Üçok, Cumhuriyet Kadınları Yayınları, 2010
SUİKASTIN 28. YILINDA... BAHRİYE ÜÇOK NEDEN ÖLDÜRÜLDÜ?, Öner Tanık
|